Dokonujące się zmiany w naszym kraju odcisnęły piętno na rodzinie. Wiele autorytetów i systemów znaczeń zostało zachwiane w swych strukturach i funkcjonowaniu. Sytuację taką obserwujemy obecnie w Polsce. Nie może ona pozostać bez wpływu na rozwój i wychowanie dzieci w ich środowiskach rodzinnych. System wartości młodzieży, na tle sytuacji społecznej jaka zaistniała w naszym kraju także uległ zmianom. Poznanie i wyjaśnianie dokonujących się przemian aksjologicznych u młodzieży, ma istotne znaczenie dla doskonalenia metod oddziaływania pedagogicznego. Dlatego też przedmiotem mojego badania wybranych uczniów naszej szkoły był proces wartościowania młodzieży. Młodzież doskonale zdaje sobie sprawę z tego, co jest dobre a co złe, stało się to normą powszechnie obowiązującą. Popularna jest postawa konformistyczna i hedonistyczna: dostosować się za wszelką cenę i żyć tak, aby było przyjemnie. W jaki sposób wpływa to na ich proces wartościowania? Czy wartości uznawane, czyli cenione są faktycznie realizowane? Jak duże są ewentualnie różnice w tym względzie?
Analiza ankiet dała następujące wnioski: Aby osiągnąć rzeczywiste rezultaty w wychowaniu młodzieży, konieczne jest nawiązanie z nią kontaktu. Aby możliwe było nawiązanie z nią kontaktu, konieczna jest znajomość jej mentalności, systemu wartości, kategorii, w których ujmuje ona świat. Młodzi ludzie szukają wzorców. Potrzebują w życiu niezwykle jasnego drogowskazu. Są zagubieni we współczesnym świecie, potrzebują stworzyć swój własny światopogląd. Kiedy, co jest dobre, a co złe, ale co innego wiedzieć o tym, a co innego żyć według tych zasad, wartości. Na te pytania w przeprowadzonym badaniu starałam się odpowiedzieć. Wypowiedzi badanej młodzieży świadczą o tym, że system wartości tych osób jest mało uporządkowany, osoby te przeżywają wątpliwości, konflikty dotyczące wartości, występuje poczucie zagubienia lub odchodzenia od wartości uznawanych i obniżona akceptacja wartości uprzednio cenionych. Występuje rozbieżność między wartościami uznawanymi a realizowanymi, obniżona motywacja do życia według systemu wartości, mała koncentracja w realizacji celów życiowych wybieranych na bazie systemu wartości, obniżone poczucie realizacji wielu głównych wartości w systemie, czemu towarzyszy niepokój i poczucie nieprzystosowania osobistego. Rodzice, którzy utrzymują z dzieckiem serdeczne stosunki, którzy sprawują kontrolę i dyscyplinują zachowanie dziecka poprzez przestrzeganie zasad postępowania, stosują metodę wyjaśniania i tłumaczenia mogą liczyć na wyraźną internalizację prezentowanego przez nie systemu wartości, zasad etyczno-moralnych, norm społecznych i kulturalnych. W rodzinach, w których panuje ciepła, życzliwa i serdeczna atmosfera emocjonalna, w których występuje wzajemne wsparcie i zrozumienie – zgodność systemów wartości prezentowanych przez uczniów i przez dzieci jest bardzo duża. System wartości – z jakimi przez wiele lat styka się osoba w rodzinie – stanowi ważny wzorzec i trwały punkt odniesienia dla dziecka, w oparciu o który buduje ono własny system wartości. Zatem zgodność systemów wartości i proces wartościowania młodzieży zależny jest od wielu czynników m.in.:
- dojrzałości psychicznej członków rodziny
- ogólnej atmosfery emocjonalnej rodziny
- jakości relacji interpersonalnych
- spójności systemów wartości członków rodziny
Literatura:
- Cichoń W., Wartości, człowiek, wychowanie .zarys problematyki aksjologiczno – wychowawczej. Karków 1996
- Oleś P., Wartościowanie a osobowość – psychologiczne badania empiryczne. Lublin 1994
- Ostrowska K., W poszukiwaniu wartości. Gdańsk 1994
opracowała: Agata Jaromin
ANKIETA:
- WYMIEŃ WARTOŚCI W SWOIM ŻYCIU :
.................................................................................... .................................................................................... ....................................................................................
- USZEREGUJ WYMIENIONE WRTOŚCI W PIRAMIDĘ HIERARCHII:
.................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... ....................................................................................
- CZY KIERUJESZ SIĘ WARTOŚCIAMI W SWOIM ŻYCIU?
- TAK (uzasadnij)
.................................................................................... .................................................................................... ....................................................................................
- NIE (uzasadnij)
.................................................................................... ....................................................................................
- WYMIEŃ OSOBY, KTÓRE PRZEKAZUJĄ TOBIE WARTOŚCI :
.................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... |